Ο καθαρισμός ενός έργου ζωγραφικής είναι ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος και απαιτητικός τομέας της διατήρησης και αποκατάστασης της ζωγραφικής. Συσσωρεύσεις και επικαθίσεις ατμοσφαιρικών ρύπων, οξειδωμένο βερνίκι και παλιές αποκαταστάσεις που είναι πιθανό να παραμορφώνουν ή να σκουραίνουν μέρη της σύνθεσης του έργου πρέπει να αφαιρούνται.

Στόχος του καθαρισμού είναι «να ξαναβρεθεί η ισορροπία του συνόλου, επί του παρόντος πραγματοποιήσιμη, η οποία, λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα κατάσταση των υλικών, επαναφέρει με τον πιο έγκυρο και δυνατό τρόπο την  αρχική ενότητα του πίνακα μεταδιδόμενη από τα υλικά του στο χρόνο» (Mora e Philippot, 1977:327)

Τα έργα ζωγραφικής είναι συνήθως επικαλυμμένα με ένα στρώμα βερνικιού. Το βερνίκι προστατεύει τη ζωγραφική επιφάνεια από ατμοσφαιρικές επικαθίσεις. Η αφαίρεση του χρωματικά αλλοιωμένου (οξειδωμένου) βερνικιού αποτελεί τον σε βάθος καθαρισμό και γίνεται με χρήση μπατονέτας και κατάλληλου διαλύτη, ο οποίος προκύπτει έπειτα από τις κατάλληλες δοκιμές διαλυτότητας. 

Ο καθαρισμός θα πρέπει να είναι σταδιακός και συστηματικός, βασισμένος στην προοδευτικότητα και στην ιστορικότητα, με αναφορές στην κριτική αντίληψη των αναμενόμενων αποτελεσμάτων. Ο καθαρισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον χειρισμό των απωλειών, δηλαδή με την έλλειψη του υλικού που αποτελεί το έργο ζωγραφικής.